Raport NASK „Nastolatki wobec pornografii cyfrowej. Trajektorie użytkowania” omówienie

W roku 2022 pojawił się niezwykle ważny raport NASK, który jednak wskutek błędu na serwerze jest od dłuższego czasu niedostępny na stronie NASK. W związku z tym publikujemy go też tutaj, wraz z omówieniem, by można było z niego nadal korzystać.

Coraz młodsze dzieci mają kontakt z pornografią cyfrową. Rodzice nie rozmawiają, szkoła milczy, a kontrola rodzicielska bywa iluzją. Tymczasem konsekwencje emocjonalne i społeczne są coraz poważniejsze.

Niemal każdy nastolatek widział w internecie pornografię, wielu – regularnie do niej wraca. Jak pokazuje raport NASK-PIB „Nastolatki wobec pornografii cyfrowej. Trajektorie użytkowania”, kontakt z treściami seksualnymi online stał się nie tylko powszechny, ale też wcześnie się zaczyna – średnio około 11. roku życia. Najczęściej dzieje się to na ekranie smartfona – osobistego urządzenia, którego treści nie kontroluje już niemal nikt.

Pierwszy raz? Najczęściej przed dziesiątymi urodzinami

Dla wielu dzieci kontakt z pornografią nie jest decyzją, lecz przypadkiem – wynikiem kliknięcia linku, wpisania nieodpowiedniego hasła w wyszukiwarkę lub otrzymania wiadomości od rówieśnika. Prawie co piąty badany nastolatek pierwszy raz zobaczył treści pornograficzne przed ukończeniem 10 lat. Najczęściej na smartfonie – urządzeniu, które w teorii służy do kontaktu z rodzicami i nauki, a w praktyce bywa oknem na świat bez granic.

Smartfon – osobisty ekran do wszystkiego

Aż 71% nastolatków ogląda pornografię właśnie na telefonie. Codziennie robi to 1 na 5 badanych 12–14-latków. Wśród 16-latków – prawie co czwarty. Co więcej, ponad połowa wszystkich badanych miała już styczność z takimi treściami. Zwykle z ciekawości, czasem z nudy, czasem po to, by sprawdzić, jak „to” wygląda. W starszych grupach wiekowych pojawia się też motywacja zdobywania wiedzy o seksie – co pokazuje, jak bardzo brakuje rzetelnej edukacji seksualnej i rozmów z dorosłymi.

Wstyd, ciekawość, podniecenie… i przemoc

O ile młodsze dzieci często reagują na pornografię zawstydzeniem i zakłopotaniem, starsi deklarują podniecenie i przyjemność. Problem zaczyna się wtedy, gdy na pierwszy plan wychodzą treści z elementami przemocy – widziało je już niemal 30% 16-latków i 19% młodszych użytkowników. Tym samym dzieci, które dopiero uczą się relacji międzyludzkich, wchodzą w dorosłość z wyobrażeniem seksualności jako dominacji i uprzedmiotowienia.

Seksting – cyfrowe obnażenie

Z raportu wynika także, że dla wielu młodych osób seksting – czyli przesyłanie własnych nagich zdjęć – staje się normą. Co piąty 16-latek i co jedenasty młodszy nastolatek przyznał, że sam wysłał intymny materiał. Dla części to sposób na zdobycie popularności, dla innych – forma bliskości z partnerem. Jednak realnym ryzykiem pozostaje utrata prywatności i potencjalne wykorzystanie tych materiałów. Co istotne, aż 41% starszych nastolatków przyznaje, że otrzymało propozycję przesłania takich zdjęć – często od nieznajomych.

A rodzice? Nie rozmawiamy o tym w domu

Najbardziej alarmujący jest fakt, że aż 58% młodych nigdy nie rozmawiało z rodzicami o pornografii w internecie. Tylko co czwarty nastolatek miał taką rozmowę. W wielu rodzinach temat w ogóle nie istnieje, a zakazy – jeśli się pojawiają – są niekonsekwentne lub niewyrażone. Jedna trzecia badanych nie potrafi nawet powiedzieć, co sądzą ich rodzice na ten temat. Skuteczność kontroli rodzicielskiej również nie wypada najlepiej – młodzi najczęściej uważają ją za nieskuteczną lub pozorną.

Edukacja i rozmowa – klucz do ochrony

Raport NASK to nie tylko zestaw statystyk, ale przestroga. Pokazuje, że świat cyfrowy – dostępny w każdej chwili w kieszeni dziecka – jest pełen treści, które mogą zniekształcić obraz relacji, seksualności i wartości. Kontakt z pornografią przed okresem dojrzewania może wpływać na rozwój emocjonalny i relacyjny młodych ludzi – zwłaszcza gdy nie towarzyszy mu ani rozmowa z dorosłymi, ani odpowiednia edukacja.

Autorzy raportu wzywają do działań systemowych: wprowadzenia skutecznej edukacji medialnej i seksualnej oraz wsparcia rodziców w rozmowach o trudnych tematach. Potrzebna jest nie tylko techniczna kontrola, ale przede wszystkim relacja oparta na zaufaniu i otwartości.

Czy jako rodzic wiesz, co Twoje dziecko robi w internecie? Czy rozmawialiście kiedyś o tym, czym jest pornografia i jak wpływa na sposób myślenia o bliskości? To może być najważniejsza rozmowa, jaką przeprowadzisz w tym tygodniu.

Załączamy raport:

Pobierz “Nastolatki wobec pornografii cyfrowej. Trajektorie użytkowania - raport NASK 2022” Nastolatki-wobec-pornografii-cyfrowej.-Trajektorie-uzytkowania-NASK-2022.pdf – Pobrano 8 razy – 2,61 MB